یائسگی تغییر فیزیولوژیک طبیعی می باشد که در زندگی خانم ها بین سنین 45 تا 55 سالگی رخ می دهد. در این دوره هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون کاهش پیدا می کنند و زن توانایی باروری خود را از دست می دهد.میانگین سن یائسگی که مشخص کرده اند 51 سال می باشد اما دیده شده است درصد بسیار کمی از خانم ها قبل از 40 سالگی یائسه می شوند که به آن یائسگی زودرس می گویند.
زمانی که یائسگی فرا می رسد با خود یک سری علائم را می آورد. اگر قبل از سن 40 سالگی علایم یایسگی زودرس را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید. در این مقاله به بررسی یائسگی زودرس، درمان و علائم آن پرداخته شده است.
یائسگی زودرس چیست
یائسگی در سنین 45 تا 55 سالگی اتفاق می افتد و میانگین سن یایسگی 51 سال می باشد. در موارد بسیار نادری دیده می شود که خانم ها در سن زیر 40 سال یائسه می شوند که به آن یائسگی زودرس می گویند. احتمال بروز یایسگی زودرس 1 درصد می باشد. در بین 1000 زن زیر چهل سال تنها یک نفر یائسه می شود. این آمار بین زنان 39 تا 40 سال به یک نفر در هر صد زن می رسد.
یائسگی زودرس به دو دسته تقسیم می شود. این تقسیم بندی عبارتند از :
۱اولیه: در این حالت علت بروز یائسگی اختلال در عملکرد تخمدان و بیماری می باشد.
۲ثانویه: علت این نوع یایسگی زودرس تغییرات و اختلالات هورمونی می باشد.
گاهی اوقات یائسگی قبل از 40 سالگی می تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری هایی مانند تب روماتیسمی و تیروئید باشد. درباره برگشت پذیر بودن یا نبودن یائسگی زودرس می توان گفت که در بعضی موارد دیده شده است بعد از گذشت شش ماه یا دو سال از یائسگی زن دوباره توانایی باروری خود را به دست می آورد. زمانی که زن قبل چهل سالگی می خواهد دچار یائسگی شود یک سری علائم را نشان می دهد مانند نامنظم شدن دوره قاعدگی. اگر 12 ماه دوره قاعدگی بدون خونریزی باشد می توان گفت یائسگی رخ داده است.
علائم یائسگی زودرس چیست
علائم یائسگی در بین زنان گوناگون می باشد. معمولا زمانی که یائسگی قبل از 40 سالگی رخ می دهد پیش از آن یک سری علائم در خانم ها مشاهده می شود. البته دیده شده است که بعضی از خانم ها هیچ علائمی از خود نشان نمی دهند و تنها توانایی باروری خود را از دست می دهند و دیگر باردار نمی شوند. برای اینکه بدانید به یائسگی زودرس مبتلا شده اید یا خیر باید علائم آن را بشناسید. زمانی که علائم یائسگی زودرس را مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه کنید. علائمی که می توانند نشان دهنده بروز یائسگی قبل از 40 سال باشند عبارتند از :
گرگرفتگی که باعث می شود احساس کنید دمای بالا نه شما به صورت ناگهانی بالا رفته است. سپس این گرما در تمام بدن شما منتشر می شود.
تعریق شیانه یا سرد شدن بدن به صورت ناگهانی
در واژن احساس خشکی می کنید و در زمان رابطه جنسی درد دارید.
تکرر ادرار پیدا می کنید و باید مدام تخلیه ادرار کنید
اختلالات خواب مانند بی خوابی بروز می کند
تغییرات روحی و عاطفی را تجربه می کنید. بی قراری، افسردگی، تغییر خلق و خو و افزایش استرس در این دوران بروز می کند.
پوست، دهان و چشم خشک می شود.
سینه ها حساس و دردناک می شوند.
سندرم پیش از قاعدگی شدیدتر می شود و ممکن است اغلب حالت های این سندرم را داشته باشید.
قاعدگی نامنظم می شود و در بعضی ماه ها قاعدگی رخ نمی دهد.
قاعدگی سنگین تر یا سبک تر می شود.
تپش قلب
سر درد
درد در مفاصل و عضلات
میل جنسی کم می شود
تمرکز و حافظه کاهش پیدا می کند.
افزایش پیدا کردن وزن
مو ها نازک می شوند و ریزش پیدا می کنند.
علت یائسگی زودرس را بشناسیم
دانشمندان تحقیقاتی انجام داده اند و یک سری علت را برای یائسگی زودرس مشخص کرده اند. علت یائسگی زودرس عبارتند از :
فشارهای روحی :
فشارهای روحی مانند اضطراب شدید و وارد شدن شوک روحی ناگهانی فرد ممکن است از عوامل بروز یائسگی قبل از سن چهل سالگی باشد.
ژنتیک :
ژنتیک در شروع زمان یائسگی نقش پررنگی دارد. اگر هیچ یک از علت های دیگر برای یائسگی زودرس وجود نداشت می توان گف علت آن ژنتیک است. برای دانستن حدود سن یائسگی خود می توانید آن را در حدود سنی که مادران یائسه شده است تخمین بزنید. اگر مادرتان قبل از چهل سالگی یائسه شده است این احتمال در شما بالا می رود.
سبک زندگی :
عوامل گوناگونی در سبک زندگی یک فرد وجود دارد که می تواند در زمان یائسگی فرد اثر داشته باشد. یکی از این عوامل سیگار کشیدن می باشد. تحقیقات نشان داده است که زنانی که سیگار می کشند زود تر از زنان غیر سیگاری یائسه می شوند. زیرا سیگار خواص ضد استروژنی دارد.
شاخص توده بدنی ( BMI ) :
یکی از عواملی که می تواند در زودتر اتفاق افتادن یائسگی نقش داشته باشد شاخص توده بدنی bmi می باشد. BMI بالا باعث می شود استروژن در چربی ها ذخیره شود و افراد بسیار لاغر نیز استروژن بسیار کمی دارند. رژیم غذایی گیاهی، در معرض تابش نور خورشید قرار نگرفتن به مدت طولانی و تحرک نداشتن می توانند در یائسگی زودرس نقش داشته باشند.
نقص کروموزومی :
یکی از اختلال ژنتیکی سندرم ترنر می باشد که خانم هایی که دارای این اختلال هستند زود یائسه می شوند.
بیماری های خودایمنی :
بیماری های خودایمنی مانند تیروئید و تب روماتیسمی می توانند روی تخمدان ها اثر بگذارند و باعث یائسگی زودرس شوند.
صرع :
صرع نوعی بیماری مربوط به مغز می باشد. احتمال یائسگی قبل از 40 سالگی در خانم هایی که صرع دارند بیش تر از سایر افراد است.
شیمی درمانی و پرتودرمانی :
این دو درمان برای بیماران سرطانی انجام می شود. افرادی که این درمان ها را انجام می دهند ممکن است توانایی تخمک گذاری خود را به صورت موقت یا دائمی از دست بدهند. البته نمی توان گفت یائسه می شوند.
جراحی :
جراحی خارج کردن تخمدان یک طرفه یا دو طرفه باعث می شود سریعا قاعدگی شما قطع شود و علائم یائسگی را نشان دهید.
راه های جلوگیری و درمان از یائسگی زودرس
در بخش های قبلی مقاله درباره عللی که می توانند باعث شوند یائسگی قبل از 40 سالگی اتفاق بیفتد صحبت کردیم. همچنین علائم آن را عنوان نمودیم. حال می خواهیم به بررسی درمان یائسگی زودرس بپردازیم.
نمی توان ادعا نمود که راهی وجود دارد که می شود یائسگی را درمان کرد. یائسگی قابل درمان نیست اما می توان با استفاده از روش هایی علائم آن را کاهش داد و درمان کرد. یکی از شایع ترین درمان هایی که در این زمینه وجود دارد هورمون درمانی می باشد. درمان جایگزینی هورمون ( hrt ) تا حد بسیار زیادی در کاهش علائم نقش دارد.
همچنین می توان با استفاده از هورمون های مرتبط با واژن علائم واژینال را تا حد زیاد و مطلوبی بهبود بخشید. نکته قابل توجه این است که قبل از شروع درمان جایگزین هورمون باید با پزشک صحبت کنید. زیرا ممکن است این هورمون ها عوارضی مانند بیماری های قلبی، سکته و سرطان داشته باشد. استفاده از دوز کم تر این هورمون ها خطر این عوارض را کاهش می دهد.
برای درمان خشکی واژن از داروهایی استفاده می کنند که حاوی استروژن و پروژسترون می باشد. اگر هدفمان کاهش علائم گرگرفتگی و اختلالات روحی باشد داروهای ضد افسردگی پاسخگو هستند. همچنین برای درمان مقاربت دردناک و واژینیسموس می توان از انواع مخصوصی از ژل ها استفاده کرد. این خانم ها اگر قصد دارند باردار شوند باید از تخمک اهدایی استفاده کنند و جهت آمادگی رحم برای بارداری باید داروهای حاوی استروژن و پروژسترون مصرف کنند.
همانطور که گفتیم یائسگی زودرس درمان قطعی ندارد و تنها می توان با روش هایی مانند جایگزینی هورمون علائم آن را بهبود بخشید تا آزاردهندگی آن ها کم شود و یا از بین برود. کار دیگری که می توان کرد این است که در صورت امکان شرایطی را به وجود آورد که بیمار بتواند با استفاده از تخمک اهدایی باردار شود.
کلام آخر
در یک درصد از خانم ها دیده شده است که یائسگی در سنین زیر 40 سال رخ داده است که به آن یائسگی زودرس می گویند. یایسگی زودرس علل گوناگونی دارد و معمولا علائمی را با خود به همراه می آورد. بنابراین برای جلوگیری از آن به پزشک مراجعه کرده و راه های نام برده را به کار گیرید.
سوالات متداول
1- ✔️ یائسگی زودرس چیست؟
✔️ یائسگی در سنین 45 تا 55 سالگی اتفاق می افتد و میانگین سن یایسگی 51 سال می باشد که در متن مقاله سن یائسگی زودرس مطرح شده است.
2- ✔️ علائم یائسگی زودرس چیست؟
✔️ معمولا زمانی که یائسگی قبل از 40 سالگی رخ می دهد پیش از آن یک سری علائم در خانم ها مشاهده می شود که در متن مقاله شرح داده شده است.
3- ✔️ علت یائسگی زودرس چیست؟
✔️ دانشمندان تحقیقاتی انجام داده اند و یک سری علت را برای یائسگی زودرس مشخص کرده اند که در متن مقاله مطرح شده است.
