افزایش امید در سالمندان

رشد انسان در بزرگسالی به اتمام نمی رسد، بلکه کل مسیر زندگی را تا زمان مرگ در بر می گیرد. سالمندی و پیری دوران خاصی است، در حالی که در دنیای امروزی کمتر به آن توجه می شود. در این دوره از زندگی به دلیل فقدان های جسمانی و اجتماعی سالمندان اغلب دچار ناامیدی و یاس می شوند. اکثریت سالمندان بازنشسته شده و یا از کار خود دست کشیده اند، بنابراین احساس تنهایی و ناایمنی دارند و مقام اجتماعی خود را از دست رفته می بینند، وجود خود را بی فایده و بی ثمر می دانند و فکر می کنند دیگر کسی به وجود آن ها نیازی ندارد.

از این رو خود سالمند و اطرافیانش باید تلاش کنند تا سالمند احساس درونی شادمانی داشته باشد و از سلامت جسمانی، بهداشت روانی، کارآیی شناختی و شایستگی اجتماعی و مولد بودن هم برخوردار باشد. در این مقاله سالمندی در گستره عمر، نشانه های ناامیدی در سالمندان و درمان ناامیدی در سالمندان پرداخته می شود.

سالمندی در گستره عمر

پیری یا سالمندی بعد از دوران جوانی و میانسالی ظاهر می شود، سالمندی در افراد مختلف به سرعت و نمود‌های متفاوتی دیده می‌ شود. در این دوره که یکی از مراحل حیات انسان است، از نظر فیزیولوژیک سیستم های بدن فرد رو به زوال می رود. دیدگاه های متفاوتی از سن جمعیت سالمند ارائه شده، در یکی از این دیدگاه ها، سالمند، فردی است که بیش از 60 سال سن دارد و به دلیل پیامدها و عوارضی که کهولت سن بر روی عملکردهای جسمانی و شناختی او بر اثر افزایش سن داشته است، نیاز به مراقبت و توانبخشی دارد.

پیری به معنای کمال، حکمت، خردمندی و فرزانگی است و افراد در این سنین تجربه های خود را به دیگران منتقل می کنند، و بشریت بدون سالمندی راکد می ماند. پیری واقعیتی اجتناب ناپذیر است و از مهم ترین مسائل چگونه برخورد کردن با این پدیده است. دوران سالمندی و پیری مطلوب، وابسته به دوران کودکی، نوجوانی و جوانی سالم و مطلوب است، بنابراین تلاش برای تامین نیازهای زندگی سالم و خوشایند به صورت همه جانبه در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی تضمین کننده زندگی سالم و خوشایند در دوران پیری است.

دولت و جامعه نیز موظف است، همراه و همزمان با کودکان، نوجوانان و جوانان، سالمندان را نیز مورد توجه ویژه قرار دهد. در یک جامعه سالم فارغ از هر سنی که فرد دارد و در هر مرحله از زندگی اش که باشد، باید از احترام اجتماعی و حس ارزشمندی برخوردار باشد. عده زیادی از افراد در سنین کهنسالی به دلیل اینکه مجموعه ای از دردهای جسمانی و عاطفی به سراغشان می آید، دچار افسردگی در سالمندان می شوند و این امر موجب انزوای اجتماعی در آن ها می شود و در این حالت اطرافیان نقش بسزایی در افزایش امید به زندگی در سالمندان را به عهده دارند. 

نشانه های ناامیدی در دوران سالمندی

از جمله مسائل روانی که سالمندان با آن ها روبرو می شوند، ناامیدی، افسردگی و ترس از مرگ است. محققان دریافته اند که سالمندان امید کمتری را تجربه می کنند و کمتر به زندگی خوش بین هستند، هر چند اگر سطح رضایت از زندگی و شادی در فرد سالمند بالاتر باشد سطح امید نیز در فرد بالاتر است. از جمله نشانه های ناامیدی در سالمندان عبارتند از:

عدم خوش بینی

بی قراری

گریه ناآرامی

احساس پوچی

حساسیت هیجانی

اضطراب شدید به خصوص در مورد مرگ 

تحریک‌ پذیری

غمگین بودن

احساس دوست داشتنی نبودن یا بی احساسی و بدخلقی 

احساس بی ارزشی و عزت نفس پایین

لذت نبردن و بی‌ علاقگی نسبت به انجام فعالیت هایی قبلا لذت بخش و مورد علاقه بوده

کاهش اشتها

احساس گناه

کاهش وزن

کاهش خواب یا افزایش ساعات خواب (در اثر مصرف دارو نباشد)

ترس از تنهایی

احساس خستگی

فکر کردن و یا حتی اقدام به خودکشی

درمان ناامیدی و افزایش امید در سالمندان

امید به زندگی یک نوع بازیابی، دوباره تولد یافتن و یک منبع قدرتمند برای زندگی است و متوسط سال هایی است که فرد انتظار دارد زنده بماند و زندگی کند. در واقع امید به زندگی توانایی فرد برای حفظ انگیزه های خود در راه رسیدن به اهداف است. سالمندان ترس از آینده دارند و نسبت به آن بیمناک و نگران هستند و از اینکه در آینده چه بر سرشان می آید می ترسند و نگران بیماری ها و ناکامی هایی هستند که قرار است برایشان اتفاق بیفتد.

امید این ترس را در سالمندان از بین می برد و اینکه سالمندان زمانی که در جهت بهبود کیفیت زندگی خود تلاش می کنند، این حس ترس کاهش پیدا می کند و امید به زندگی در آن ها بیشتر می شود. از جمله روش های درمان ناامیدی و یا افزایش امید در سالمندان عبارتند از:

خاطره گویی

از فرد سالمند بخواهید برای شما از خاطرات گذشته بگوید. اگر حین خاطره گویی آموزش هم به دیگران بدهد حس مفید بودن پیدا می کند و با این کار افزایش امید به زندگی را در او خواهیم دید.

داشتن برنامه فعالیت روزانه

اجازه ندهید فرد سالخورده تان روزهای خود را به بطالت سپری کند، حس بطالت و بیکاری ممکن است، باعث ایجاد بیماری های روانی در زندگی شان شود. با جایگزین کردن فعالیت های مفید و لذت بخش اما در عین حال آسان و همینطور گنجاندن کارهای لذت بخش و مورد علاقه فرد سالمند در برنامه روزانه او می توان کمک کند تا ناامیدی در زندگی شان ایجاد نشود.

ورزش کردن

ورزش باعث می شود، روحیه سالمندان بالا برود. آن ها را تشویق کنید تا در طول روز تحرک بیشتری داشته باشند تا بدن قوی‌ تر و سالم‌ تری داشته باشند، ورزش هایی مانند استخر رفتن و شنا کردن می تواند برایشان مناسب باشد چرا که نه تنها آسیب نمی زند، بلکه باعث بهبود عملکرد قلب و عضلات آن‌ ها نیز می‌ شود.

ورزش های تنفسی مانند تمرینات یوگا که تمرکز آن بر آرام سازی تنفس است، تاثیر زیادی بر سلامت روانی سالمندان دارد که هیچ خطری هم برای آن ها ندارد و می تواند امید در زندگی را در آن ها بالا ببرد و کمک کند تا زندگی بهتری داشته باشند.

تغذیه سالم

یکی از جنبه های مراقبت از سالمندان داشتن برنامه غذایی سالم است. برنامه تغذیه سالم برای سالمندان در جهت تقویت بدن و پیشگیری از بروز بیماری ها صورت می گیرد. رژیم غذایی آن ها کم حجم و پرانرژی باید باشد، همین طور هضم آسان داشته باشند و لازم است 4 تا 5 وعده غذای کم حجم بخورند، رژیم غذایی مدیترانه ای که سرشار از سبزیجات، میوه‌ ها و ماهی است، موجب افزایش طول عمر و شادکامی در آن ها می شود.

تعیین هدف برای افزایش امید در سالمندان

اهدافی در زمینه‌ های کاری، ورزشی و خانوادگی برای سالمندان در نظر گرفته می شود، این اهداف باید کوچک و راحت باشد، حتی می توانید همین اهداف را هم به قسمت‌ های کوچکی تقسیم کنید تا با تحقق اهداف و رسیدن به موفقیت اعتماد به نفس آن ها بالا برود، در مسیر هدف گذاری سالمندان را برای رسیدن به این هدف‌ ها تشویق کنید.

به سالمندان یاد بدهید تا از اینترنت استفاده کنند.

به سالمندان یاد بدهید تا از تکنولوژی‌ های روز دنیا مانند موبایل استفاده کنند. امکاناتی که در اپلیکیشن های مختلفی چون واتس آپ وجود دارد، باعث می شود بتوانند با شما ارتباط تصویری برقرار کنند و در نتیجه احساس تنهایی نکنند.

معنا درمانی و افزایش امید سالمندان

انسان در طول زندگی رنج های بسیاری را متحمل می شود، سالمندان نیز از این قاعده مستثنی نیستند شاید برادر، همسر و فرزندش فوت کنند و به احساس تنهایی او دامن بزنند و شغل خود را از دست می دهند و ممکن است احساس بی کفایتی کنند. اگر فرد سالخورده بتواند برای رنج هایی که کشیده است معنایی پیدا کند، می تواند رنج این دوران از زندگی خود را با امید بیشتری پشت سر بگذارد.

سوالات متداول

1- ✔️ سالمندی در گستره عمر چیست؟

✔️ پیری یا سالمندی بعد از دوران جوانی و میانسالی ظاهر می شود، که از نوزادی آغاز می شود و طی آن توانایی های انسان کاهش پیدا می کند، جهت کسب اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.

2- ✔️ نشانه های ناامیدی در دوران سالمندی چیست؟

✔️ از جمله مسائل روانی که سالمندان با آن ها روبر و می شوند، افسردگی و ترس از مرگ استسایر نشانه های ناامیدی در سالمندان در متن مقاله ارائه شده است.

3- ✔️درمان ناامیدی و افزایش امید در سالمندان چیست؟

✔️ از جمله روش های درمان ناامیدی و یا افزایش امید در سالمندان می توان به خاطره گویی،انجام کارهای لذت بخش و مورد علاقه فرد سالمند، سایر روش های درمان ناامیدی در سالمندان در متن مقاله ارائه شده است.