پدیده چراغ گاز چیست

پدیده پراغ گاز یا گس لایتینگ (Gaslighting) نوعی سوء استفاده روانی است که در آن یک فرد یا گروه، یک یا چند نفر را به زیر سوال بردن عقل و درک آنها از واقعیت دستکاری می کند. افرادی که این کار را می کنند ممکن است عمدا یا ناخواسته از این شکل سوء استفاده برای اعمال قدرت یا کنترل بر دیگران با هدف دستکاری آنها استفاده کنند.

آنهایی که پدیده چراغ گاز را تجربه می کنند ممکن است اغلب در مورد نسخه واقعی خود احساس سردرگمی کنند، اضطراب را تجربه کنند یا نتوانند به خود اعتماد کنند. با توجه به صحبت های بیشتر جوانان در مورد سلامت روان، در چند سال گذشته استفاده از این پدیده به موضوعی رایج در میان این گروه سنی تبدیل شده است. پدیده چراغ گاز و سایر اشکال سوء استفاده عاطفی نیز اخیرا در رسانه ها پرمخاطب ظاهر شده است. در این مقاله در مورد پدیده گس لایتینگ صحبت شده است.

پدیده چراغ گاز چیست

پدیده چراغ گاز یا گس لایتینگ نوعی دستکاری روانشناختی است که در آن فرد آزارگر تلاش می کند تا در ذهن قربانی خود شک و سردرگمی بکارد. به طور معمول افرادی که این کار را می کنند، با تحریف واقعیت و وادار کردن آن ها به زیر سوال بردن قضاوت و شهود خود، به دنبال کسب قدرت و کنترل بر شخص مقابل هستند.

اصطلاح "گس لایت" از نمایشنامه خیابان فرشته در سال 1938 می آید، که بعدها آلفرد هیچاک آن را در فیلم "نور گاز" اقتباس کرد، که در آن مردی سعی می کند همسرش را متقاعد کند که او دیوانه می شود تا بتواند از او دزدی کند. وقتی چراغ های اتاق زیر شیروانی را روشن می کند تا مجموعه جواهراتش را جستجو کند، و چراغ های گاز در طبقه پایین کم نور می شوند، به او می گوید که همه چیز در تخیل اوست. او به تدریج شروع به زیر سوال بردن خاطرات و تصورات خود می کند.

این پدیده معمولا در روابط توهین آمیز مانند این اتفاق می افتد و ارتباط نزدیکی با انواع دیگر آزار عاطفی و فیزیکی دارد. در حالی که گس لایتینگ بیشتر در روابط عاشقانه رایج است، ممکن است در روابط خانوادگی یا محل کار نیز رخ دهد.

حتما بخوانید: دروغ گفتن همسر

 

 

علائم گس لایت شدن

گسلایت تکنیکی است که درک فرد از واقعیت را تضعیف می کند. وقتی کسی شما را گس لایتینگ می کند، ممکن است در مورد خودتان، خاطرات، وقایع اخیر و تصورات خود شک کنید. پس از برقراری ارتباط با شخصی که با شما اینگونه رفتار می کند، ممکن است احساس گیجی کنید و به این فکر کنید که آیا مشکلی در شما وجود دارد یا خیر. ممکن است تشویق شوید که فکر کنید واقعا برای چیزی مقصر هستید یا اینکه بیش از حد حساس هستید.

پدیده چراغ گاز می تواند شما را گیج کند و باعث شود قضاوت، حافظه، ارزش خود و سلامت روانی خود را زیر سوال ببرید. ممکن است دانستن بیشتر در مورد تاکتیک هایی که ممکن است شخصی شما را گس لایت کند، به جلوگیری از آن ها کمک کند. در اینجا علائم گس لایتینگ مطرح شده است.

دروغ گفتن به شما

افرادی که درگیر این مشکل می شوند اغلب دروغگویان عادی و بیمارگونه هستند و اغلب تمایلات خودشیفتگی از خود نشان می دهند. برای آنها معمول است که آشکارا دروغ بگویند و هرگز عقب نشینی نکنند یا داستان خود را تغییر دهند، حتی زمانی که آنها را صدا می زنید یا مدرکی دال بر فریب آنها ارائه می دهید. آنها ممکن است چیزی مانند: "شما از خودتان در آوردید"، "این اتفاق هرگز نیفتاده است" یا "تو دیوانه ای" بگویند.

بی اعتبار کردن شما

افرادی که گس لایت می کنند در مورد شما شایعاتی را برای دیگران پخش می کنند. آنها ممکن است وانمود کنند که نگران شما هستند و در عین حال به دیگران می گویند که شما از نظر عاطفی ناپایدار یا "دیوانه" به نظر می رسید. متاسفانه، این تاکتیک می تواند بسیار موثر باشد و بسیاری از افراد بدون اینکه از داستان کامل اطلاع داشته باشند، در کنار فرد آزارگر یا قلدر قرار می گیرند.

علاوه بر این، ممکن است شخصی که درگیر پدیده چراغ گاز است به شما دروغ بگوید و به شما بگوید که دیگران نیز در مورد شما این فکر را می کنند. افراد ممکن است هرگز چیز بدی در مورد شما نگفته باشند، اما شخصی که با شما اینگونه رفتار می کند، تمام تلاش خود را می کند تا شما حرف هایش را باور کنید.

افکار و احساساتتان را بی اهمیت کردن

بی اهمیت جلوه دادن احساسات خود، به شخصی که شما را گس لایت می کند، اجازه می دهد تا بر شما قدرت پیدا کند. آنها ممکن است جملاتی مانند: "آرام باش"، "تو بیش از حد واکنش نشان می دهی" یا "چرا اینقدر حساسی؟" همه این جملات احساس شما یا آنچه را که فکر می کنید کوچک می کند و نشان می دهد که اشتباه می کنید. وقتی با کسی سروکار دارید که هرگز افکار، احساسات یا باورهای شما را نمی پذیرد، ممکن است خودتان شروع به زیر سوال بردن آنها کنید. علاوه بر این، شما ممکن است هرگز احساس اعتبار یا درک شدن نکنید که این می تواند بسیار منزوی کننده، شرم آور و دشوار باشد.

تغییر مقصر

جابجایی سرزنش یکی دیگر از تاکتیک های متداول پدیده چراغ گاز است. هر بحثی که دارید به نحوی به جایی می پیوندد که شما برای اتفاقی که افتاده مقصر هستید. حتی زمانی که سعی می کنید در مورد اینکه رفتار آزارگر چه احساسی به شما می دهد، صحبت کنید، آنها می توانند مکالمه را تغییر دهند تا در نهایت به شما بگویند که شما عامل رفتار بد او هستید. به عنوان مثال آنها ممکن است ادعا کنند که اگر شما متفاوت رفتار می کردید، آنها با شما آنطور که آنها رفتار می کنند رفتار نمی کردند.

استفاده از کلمات دلسوزانه به عنوان سلاح

گاهی اوقات، زمانی که صدایشان می کنند یا مورد بازجویی قرار می گیرند، فردی که گس لایت می کند، از کلمات محبت آمیز و دلسوزانه استفاده می کند تا اوضاع را آرام کند. ممکن است چیزی شبیه این بگویند: «می دانی چقدر دوستت دارم. من هرگز عمدا به تو صدمه نمی زنم. "

این کلمات ممکن است همان چیزی باشد که شما می خواهید بشنوید، اما غیر معتبر هستند، به خصوص اگر همان رفتار تکرار شود. با این حال آنها ممکن است فقط کافی باشند تا شما را متقاعد کنند که آنها را رها کنید و به فرد اجازه می دهد از مسئولیت پذیری یا عواقب رفتار آزاردهنده خود فرار کند.

حتما بخوانید: پنهانکاری همسر

نحوه برخورد با گس لایتینگ

اگر در یک رابطه با پدیده چراغ گاز مواجه می شوید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای محافظت از خود انجام دهید. در ادامه نحوه برخورد با گس لایت کردن دیگران مطرح شده است.

کمی فاصله بگیرید.

یک قدم به عقب از احساسات شدیدی که گس لایت می تواند برانگیزد می تواند مفید باشد. ترک فیزیکی موقعیت می تواند کمک کننده باشد، اما ممکن است از تکنیک های آرام سازی مانند تنفس عمیق یا تمرینات مدیتیشن نیز بتوانید استفاده کنید.

شواهد را ذخیره کنید.

از آنجایی که پدیده چراغ گاز می تواند شما را زیر سوال ببرد، روی حفظ شواهد تجربیات خود کار کنید. یک دفتر خاطرات داشته باشید، مکالمات متنی را ذخیره کنید، یا ایمیل ها را نگه دارید تا بتوانید بعدا به آنها نگاه کنید و به خود یادآوری کنید که نباید به خود شک کنید یا خود را زیر سوال ببرید.

حد و مرزها را تعیین کنید.

مرزها به دیگران می گویند که مایلید در یک رابطه چه چیزی را بپذیرید. شفاف سازی کنید که اجازه نمی دهید طرف مقابل دست به اقداماتی مانند بی اهمیت جلوه دادن یا انکار آنچه می گویید انجام دهد.

یک دیدگاه بیرونی به دست آورید.

با یکی از دوستان یا اعضای خانواده در مورد آنچه که می گذرانید صحبت کنید. داشتن دیدگاه شخص دیگری می تواند به شما کمک کند تا وضعیت را برای شما واضح تر کنید.

رابطه را تمام کنید.

در حالی که ممکن است دشوار باشد، پایان دادن به رابطه با کسی که مکررا شما را گس لایتینگ می کند، اغلب موثرترین راه برای پایان دادن به آزار است.

اگر مشکوک هستید که در حال تجربه پدیده چراغ گاز هستید، ممکن است صحبت با یک متخصص سلامت روان نیز برایتان مفید باشد. آنها می توانند به شما کمک کنند تا در مورد موقعیت بیشتر بدانید، دیدگاهی به دست آورید و راهبرد های مقابله ای جدیدی ایجاد کنید که می تواند به شما در مقابله با این رفتار کمک کند.

سعی نکنید با او بحث کنید.

گس لایت یک رفتار منطقی نیست و این افراد به منطق پاسخ نمی دهند و انگیزه واقعی خود را نمی پذیرند. اگر شریک، دوست یا همکار، گفتگو را به فرصتی برای توهین کردن یا زیر سوال بردن عقل یا توانایی شما تبدیل کرد، از بحث پرهیز کرده و در صورت امکان از رابطه دور شوید.

به یاد داشته باشید که شما برای چیزی که تجربه می کنید مقصر نیستید. شخصی که شما را دستکاری می کند، مسئول اقدامات خود هستند. هیچ کاری که انجام دادید باعث نشد آنها این انتخاب را انجام دهند و شما نمی توانید کاری که آنها انجام می دهند را تغییر دهید. اما با مشاوره، می توانید یاد بگیرید که چگونه انتخاب های سالمی داشته باشید و با فردی گس لایت کردن است، مرزبندی کنید.

حتما بخوانید: ذهن آگاهی

تاثیر گس لایتینگ بر سلامت روان

به طور مداوم به شما گفته می شود که اشتباه می کنید، شما احساس سردرگمی حتی دیوانه بودن می کنید و این می تواند اثرات مخربی بر سلامت روان داشته باشد. در کنار زیر سوال بردن واقعیت و باورهای خود، قربانیان پدیده چراغ گاز اغلب احساس انزوا و ناتوانی می کنند. علائم سوء استفاده از این رفتار همچنین شامل عزت نفس پایین، سرگردانی، شک به خود و مشکل در عملکرد در مدرسه، محل کار، یا در موقعیت های اجتماعی است.

در نتیجه، افرادی که دچار این پدیده می شوند در معرض خطر بالایی برای اضطراب، افسردگی و افکار خودکشی هستند. بزرگسالان جوانی که قبلا از سوء استفاده های دیگر در شرایط مختلف رنج می بردند، ممکن است در برابر گس لایت آسیب پذیرتر باشند که به نوبه خود مشکلات سلامت روانی آنها را بدتر می کند.

علاوه بر این، حتی پس از ترک یک شریک یا روابط آزاردهنده، افرادی که دچار این رفتار شده اند اغلب با استرس پس از سانحه دست و پنجه نرم می کنند و هم در اعتماد به دیگران و هم اعتماد به خودشان مشکل دارند. از این رو  آنها ممکن است در روابط همبسته شرکت کنند و در ایجاد ارتباطات معتبر مشکل داشته باشند. از آنجایی که افراد گس لایت کننده معمولا عذرخواهی نمی کنند یا به اشتباه خود اعتراف نمی کنند، برای قربانیان آن ها سخت تر است که از این تجربه خارج شوند.

حتما بخوانید: عوارض اضطراب

 

 

سوالات متداول

1- پدیده چراغ گاز چیست؟

پدیده چراغ گاز یا گس لایتینگ نوعی دستکاری روانشناختی است که در متن مقاله توضیح آن به طور کامل ارائه شده است.

2- علائم گس لایت شدن چیست؟

گاز لایت تکنیکی است که درک فرد از واقعیت را تضعیف می کند و می تواند شما را گیج کند که در متن مقاله شرح داده شده است.

3- نحوه برخورد با گس لایتینگ چیست؟

اگر در یک رابطه با پدیده چراغ گاز مواجه می شوید، اقداماتی وجود دارد که می توانید انجام دهید و در متن مقاله ارائه شده است.